بندورا (1986) چهار فرایند حاکم بر یادگیری مشاهده ای را مشخص کرد :
توجه ، بازنمایی ، تولید رفتار ، و انگیزش .
1- توجه : قبل از اینکه کسی از الگو سرمشق گیری کند ، باید به او توجه
نماید . چه عواملی توجه را تنظیم می کنند ؟ اولا ، چون افراد فرصتهای
بیشتری برای مشاهده کردن کسانی دارند که اغلب با آنها در ارتباط هستند
، به احتمال زیاد به آنها توجه می کنند . ثانیا ، الگوهای جذاب بیشتر از
الگوهایی که جذاب نیستند ، مورد مشاهده قرار می گیرند . معمولا به
شخصیت های محبوب در تلویزیون ، ورزشها یا فیلمها بیشتر توجه میشود .
در ضمن ماهیت رفتاری که الگو برداری می شود بر توجه افراد تاثیر می گذارد -
آنها رفتاری را مشاهده می کنند که تصور می کنند برایشان مهم و با ارزش است .
2- بازنمایی : برای اینکه مشاهده به الگوهای پاسخ جدید منجر شوند ، این
الگوها باید به صورت نمادی در حافظه بازنمایی شوند . لزومی ندارد که بازنمایی
نمادی کلامی باشد ، زیرا برخی از مشاهدات به صورت تخیلی نگهداری می شوند .
با این حال رمز گردانی کلامی به فرایند یادگیری مشاهده ای سرعت زیادی می بخشد .
در ضمن ، رمز گردانی کلامی به افراد کمک می کند رفتار را به صورت نمادی مرور ذهنی
کنند . مرور ذهنی می تواند اجرای عملی پاسخ الگو برداری شده را نیز به همراه
داشته باشد ، و این مرور ذهنی به فرایند یاد داری کمک می کند .
3 - تولید رفتار : بعد از اینکه افراد به الگو توجه کردند و آنچه را که دیدند به یاد
سپردند ، می توانند آن رفتار را تولید کنند . افراد در جریان تولید کردن بازنماییهای
شناختی به اعمال مناسب ، باید چند سئوال را درباره رفتار الگو برداری شده از
خودشان بپرسند : (( چگونه می توانم این را انجام دهم )) ؟ بعد از اینکه پاسخهای
مربوط را به صورت نمادی مرور کردند ، رفتار جدید را امتحان می کنند . آنها در حین
انجام دادن ، با این سئوال که (( مشغول انجام دادن چه کاری هستم )) ؟ خودشان
را زیر نظر می گیرند و سرانجام ، با این سئوال که (( آیا این رفتار را درست انجام
میدهم )) ؟ عملکردشان را ارزیابی می کنند .
4 - انگیزش : یادگیری مشاهده ای زمانی خیلی موثر است که یادگیرنده ها
برای انجام دادن رفتار الگو برداری شده ، انگیزش داشته باشند . توجه و بازنمایی
میتوانند به فراگیری یادگیری منجر شوند ، اما انگیزش ،به اجرا گذاشتن آن رفتار
خاص را تسهیل می کند . با اینکه مشاهده دیگران میتواند به فرد بیاموزد چگونه
کاری را انجام دهد ، اما آن فرد ممکن است میل به انجام دادن عمل لازم را
نداشته باشد .
منبع :
نظریه های شخصیت . تالیف : جس فیست و گریگوری جی فیست
ترجمه : یحیی سید محمدی
نوشته شده توسط : مهدی معتقد
نظرات شما عزیزان:
ارسال توسط مهدی معتقد
آخرین مطالب